Większość rodziców chce dla swoich dzieci wszystkiego, co najlepsze. Starają się okazać im troskę i zrozumienie, choć bardzo często nie zdają sobie sprawy z tego, jakie potrzeby emocjonalne posiada ich dziecko i mimo dobrych chęci i dawania z siebie wszystkiego, co mogą, traktując dzieci jednakowo, czasem postępują niewłaściwie. Zaniedbując potrzeby emocjonalne dziecka, rodzice przyczyniają się do kształtowania się u nich dysfunkcjonalnych przekonań (czyli tak zwanych schematów) na temat siebie, świata i innych ludzi. Błędem, jakiego często nie zauważają, jest traktowanie każdego z dzieci tak samo, a każde dziecko potrzebuje prawdopodobnie czegoś dla siebie.
Idealni rodzice nie istnieją, zwłaszcza że sami posiadają doświadczenia z dzieciństwa, które przenoszą na własne dziecko. Chcąc wychować zdrowe i szczęśliwe dziecko, zaspokojenie podstawowych potrzeb emocjonalnych, które są fundamentem jego rozwoju, jest konieczne. Dzieci potrzebują rodziców, którzy potrafią je zrozumieć, uszanować i słuchać, a nie rodziców perfekcyjnych. Znajomość podstawowych potrzeb emocjonalnych dziecka i umiejętność ich rozpoznawania, może znacznie poprawić rozwój emocjonalny małego człowieka.
Nie ma rodzica idealnego, ale można się nauczyć jak być wystarczająco dobrym.
Wyniki długofalowych badań prowadzonych w Nowym Jorku na przestrzeni osiemnastu lat wykazały, iż predyktorem zaburzeń osobowości u dzieci były częściej nieprawidłowe wzorce wychowania niż zaburzenia psychiczne rodziców. Wzrostowi częstości niezdrowych wzorców wychowania towarzyszył wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia zaburzeń psychicznych u dzieci.
Czym są potrzeby emocjonalne dziecka?
Potrzeby emocjonalne posiada każdy z nas, są uniwersalne i są z nami przez całe życie. Do zdrowego rozwoju, potrzebujemy mieć je zaspokojone wszystkie. Również w życiu dorosłym, aby być szczęśliwym i zdrowym człowiekiem, także potrzebujemy mieć je zaspokojone na każdym poziomie.
W literaturze wyróżnia się 5 grup uniwersalnych podstawowych potrzeb emocjonalnych, które uważa się za uniwersalne. Wystarczająco dobry rodzic, chcąc zaspokoić te potrzeby dziecka, powinien skupić się na:
Bezpieczne przywiązanie — zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji, opieki, miłości, ochrona.
W tym obszarze rodzic powinien być dostępny, reagować na emocje dziecka, nie powinien unieważniać problemów, z którymi się zgłasza dziecko, wspierać nas, gdy coś złego się wydarzy, akceptować, doceniać preferencje i zainteresowania.
Autonomia, kompetencja i poczucie tożsamości.
Rodzic powinien dać możliwość decydowania o sobie dostosowaną do wieku, dawać możliwość wyboru, wspierać poczucie kompetencji, być gotowym na wskazówkę czy radę, dawać poczucie autonomii przy wystarczającej trosce.
Swoboda wyrażania potrzeb i emocji
Rodzic jest empatyczny, uczy wyrażania emocji w sposób nieraniący innych i daje prawo do ich wyrażania, do komunikowania swoich potrzeb
Spontaniczność i zabawa
Rodzic powinien pozwolić dziecku na beztroskę, ekspresję emocji, spontaniczne zachowania (ale nie impulsywność).
Realistyczne granice i samokontrola
Rodzic powinien nauczyć dziecko bezpieczeństwa, zachowania granic swoich i stawiania granic innym, odróżniania dobra i zła, nauki rozróżniania dobra od zła, nauki norm i zasad, poszanowania cudzych i swoich preferencji, asertywności.
Model Terapii Schematu zakłada, że jeśli rodzice zaspokajali powyższe potrzeby w adaptacyjny (szanujący siebie i innych) sposób, to znaczy, że rozwój mógł przebiegać w sposób optymalny: mogła się kształtować stabilna samoocena, wiara w swoje kompetencje, bezpieczny styl przywiązania (czyli zdrowe budowanie relacji), umiejętność zaspokajania swoich potrzeb i zdrowe funkcjonowanie.
Nawet jeśli wiele twoich potrzeb nie było w pełni zaspokajanych to sama ich świadomość (zdefiniowanie, określenie) i zatroszczenie się o nie, zadbanie o każdą z nich i o siebie w życiu dorosłym jest drogą do znacznie bardziej komfortowego funkcjonowania w relacjach i z samym sobą.
Literatura:
Janet S. Klosko, Jeffrey E.Young, Marjorie E.Weishaar, Terapia schematów przewodnik praktyka, GWP Sopot 2015
Matthew McKay i inni., Relacje na huśtawce: jak uwolnić się od negatywnych wzorców zachowań?, GWP, Sopot 2018
John Philip Lois, Karen McDonald Louis, Potrzeby emocjonalne dziecka. GWP. Sopot 2019.