„Wszelkie kompetencje mogą rozwijać się jedynie dzięki doświadczaniu...”
(Matczak, Martowska 2011)
Dzieci i młodzież poza potrzebami biologicznymi, bezpieczną więzią z rodzicami potrzebują satysfakcjonujących relacji z rówieśnikami. Jednak wielu z nich ma z tym duży problem. Często nie potrafią nawiązać takich relacji albo ich utrzymać. Jest to często związane z ich brakiem biegłości w zakresie stosowania umiejętności społecznych. Do nabycia tej biegłości niezbędne jest posiadanie możliwości do obserwowania, modelowania i trenowania umiejętności społecznych. Obecnie bardzo często zdarza się, że dzieci nie maja takich możliwości bo nie przebywają wystarczająco dużo wśród rówieśników, a jeśli mają kontakt z rówieśnikami to bardziej w świecie wirtualnym niż realnym. Dlatego też Trening Umiejętności Społecznych może ich wspomóc w nabywaniu i rozwijaniu tych umiejętności.
Od kiedy dzieci uczą się umiejętności społecznych?
Dzieci uczą się umiejętności społecznych tak jak wszystkich innych umiejętności adekwatnie do swojego etapu rozwoju, obserwując innych, trenując je w zabawie i w realnym życiu.
W literaturze poświęconej rozwojowi dziecka podkreśla się szczególnie znaczenie pierwszych 3, a nawet 5 lat życia. Badacze szacują, że na ten okres przypada 85% rozwoju mózgu, a najwięcej połączeń nerwowych tworzy się w pierwszych 3 latach życia. Jest to bardzo ważny czas dla rozwoju dziecka – najbardziej wrażliwy czas dla rozwoju kontroli emocjonalnej to czas do 3 roku życia, natomiast okres rozwoju kompetencji społecznych to czas między 2-5 rokiem życia. Nie znaczy to jednak, że jeśli dziecko nie nabyło w tym czasie tych kompetencji to już ich nie nabędzie! Mózg człowieka a zwłaszcza dziecka jest niezwykle plastyczny i w sprzyjających dla rozwoju warunkach może wykształcić te umiejętności na każdym etapie rozwoju.
Czynniki wpływające na rozwój społeczno - emocjonalny dziecka.
Istnieje wiele czynników które mają wpływ na rozwój emocjonalny i społeczny człowieka. Są to czynniki biologiczne, środowiskowe i aktywność własna jednostki.
Warto także pamiętać że umiejętności emocjonalnych i społecznych dziecko uczy się etapami. Dlatego. aby mogło przejść na kolejny etap rozwoju musi nabyć umiejętności z wcześniejszych. W nabywaniu kompetencji społecznych zasadnicze znaczenie poza uwarunkowaniami biologicznymi ma udział rodzica. Świadomość rodzica dotycząca potrzeb rozwojowych dziecka, uważność na potrzeby i uczucia dziecka, ale także świadomość i wgląd rodzica we własne przeżycia emocjonalne, potrzeby, kontakt z samym sobą oraz poziom nabycia i korzystania z kompetencji społecznych ma kluczowe znaczenie na rozwój kompetencji społecznych i emocjonalnych dziecka. Dziecko uczy się nowych umiejętności przede wszystkim przez obserwowanie, modelowanie i trenowanie nowych umiejętności. Pierwszymi „modelami” do obserwacji są zawsze opiekunowie i w następnej kolejności rówieśnicy.
Na czym polega TUS
Trening Umiejętności Społecznych to metoda stosowana w pracy z grupami. Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na skuteczność treningu jest wcześniejsza diagnoza trudności dziecka i na podstawie tej diagnozy dobór uczestników do grupy. W przypadku niektórych dzieci. przed uczestnictwem w grupie wskazana jest terapia indywidualna dziecka i dopiero po nabyciu przez dziecko większej świadomości w obszarze swoich emocji, potrzeb oraz umiejętności społecznych zalecany jest udział w zajęciach grupowych. Może to być bardzo ważny etap, który pomoże dziecku lepiej funkcjonować w grupie.
Trening Umiejętności Społecznych umożliwia dzieciom i młodzieży w bezpiecznych warunkach nabywać deficytowe kompetencje potrzebne w relacjach społecznych. Dzięki kontrolowaniu i wspomaganiu przez dorosłego, interakcje z rówieśnikami stają się doskonałą okazją do doskonalenia umiejętności społecznych i większej świadomości emocjonalnej. Dzieci te umiejętności nabywają poprzez doświadczanie, zabawę, możliwość dostrzeżenia szerszej perspektywy. Ważnym elementem TUS jest trenowanie nowych, społecznych umiejętności potrzebnych w codziennym życiu dziecka.
Jak długo trwa TUS i dla kogo?
Aby dziecko mogło wykształcić nowe kompetencje, a następnie potrafiło je wykorzystać potrzeba minimum od 8 – 12 tygodniu treningu. Długość treningu zależy od indywidualnych potrzeb i predyspozycji uczestnika zajęć. Czas trwania jednych zajęć TUS to w zależności od wieku dziecka (im młodsze tym krótsze) to od około 40 minut do 90 minut. Zajęcia powinny odbywać co najmniej raz w tygodniu. Grupy powinny też być dostosowane do wieku uczestników, to znaczy że dzieci w grupie powinny być w podobnym wieku. Im młodsze dzieci tym grupa powinna być mniejsza (4-6 osób młodsze dzieci, starsze 8-10 osób). Bardzo ważne aby zajęcia były prowadzone przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje tzn. wiedzę i umiejętności potrzebne do pracy z dziećmi, świadomość potrzeb rozwojowych dziecka, znajomość i umiejętność wykorzystania interaktywnych metod w pracy z grupą.
Dla kogo przeznaczony jest Trening Umiejętności Społecznych?
Trening Umiejętności Społecznych jest adresowany do dzieci i młodzieży, które mają trudności m.in. w relacjach z rówieśnikami, w radzeniu sobie z emocjami, w adekwatnej samoocenie, w asertywnej postawie.
Dlatego uczestnikami mogą być zarówno dzieci nieśmiałe jak i takie które mają trudność w rozumieniu relacji społecznych, nie potrafią rozwiązywać konfliktów bez agresji, radzić sobie z porażką, nawiązywać i utrzymywać relacje, zgodnie współpracować z innymi, przestrzegać zasad i granic, rozumieć emocje swoje i innych, dostrzegać perspektywę innych osób.
Co przed rozpoczęciem TUS
Aby dzieci i młodzież efektywnie skorzystały z udziału w Treningu Umiejętności Społecznych wskazana jest przemyślana i adekwatna do potrzeb uczestników rekrutacja do grupy. Ważna jest zarówno rozmowa z samym uczestnikiem podczas której zostaje on zapoznany z korzyściami jakie może uzyskać z uczestnictwa w grupie oraz zasadami w niej panującymi jak i rozmowa z opiekunem/ opiekunami podczas której zbierany jest szczegółowy wywiad dotyczący potrzeb i trudności dziecka.
Do udziału w TUS powinny być zaproszone tylko te dzieci, które zadeklarują choćby umiarkowaną chęć uczestnictwa. Zajęcia TUS mają bardzo interaktywny charakter, bez zaangażowania uczestników nie jest możliwe osiągniecie zaplanowanych celów oraz satysfakcji z udziału w grupie.
Korzyści z uczestnictwa w grupie
Dzięki uczestnictwu w grupie dzieci nabywają biegłości w stosowaniu umiejętności społecznych. Lepiej rozumieją swoją i innych perspektywę, uczucia, potrzeby. Mają większe predyspozycje aby przyjąć asertywną postawę pozwalającą zadbać o swoje potrzeby i uszanować innych potrzeby. Lepiej radzą sobie w trudnych sytuacjach, mają większą odwagę podejmować nowe wyzwania.
TUS w Dobrej Przestrzeni
W Dobrej Przestrzeni prowadzimy Treningu Umiejętności Społecznych. Zapraszam do zapoznania się z naszą ofertą.