Psychoterapia online – czy jest się czego obawiać?
Ostatnie dwa lata to czas, w którym ograniczenia kontaktu wymusiły nowe formy współpracy. To, co nowe, często budzi niepokój i obawy. Zmiany te dotknęły również psychoterapii i tu pojawiają się obawy o to, czy podczas spotkania online można zbudować prawdziwą relację, rozpoznawać emocje i przekaz pozawerbalny tak jak w spotkaniu tradycyjnym. Padają też pytania, jak zadbać o bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni oraz jak dostosować metody pracy do nowych warunków. Takie pytania i obawy są naturalne u progu dużych zmian.
Czy można zbudować relację terapeutyczną online?
Badania dowodzą, że w pracy terapeutycznej z wykorzystaniem Internetu te elementy psychoterapii, które odpowiadają za jej efektywność, nie ulegają naruszeniu, a są to: współpraca, wzajemne zaufanie i szacunek. Niemniej ważną rolę odgrywa odpowiednio nadana struktura: jasne ustalenia co do regularności, czasu i miejsca spotkań, wspólnie ustalonych celów i metod pracy. Co ciekawe, w pewnym badaniu wykazano, że psychoterapeuci rozpoczynający pracę online mieli więcej obaw, co do jej przewidywanych efektów, niż sami pacjenci. Okazywało się jednak, że pozawerbalny przekaz emocjonalny jest całkiem dobrze rozpoznawalny. Widzimy twarz klienta, która jest głównym pozawerbalnym źródłem informacji o przeżywanych emocjach, zauważamy zmiany w tonie czy barwie głosu, pacjenci dzielą się z nami przeżywanymi uczuciami tak jak w tradycyjnej rozmowie. Dowody naukowe pokazują, że mimo wielu obaw związanych z możliwością nawiązania relacji, relacja terapeutyczna zbudowana w warunkach terapii online może być równie wartościowa, jak ta nawiązana w gabinecie. Nasze doświadczenia również pokazują, że wzajemne zaufanie i więź możemy ukształtować zarówno w terapii "gabinetowej", jak i online.
Czy psychoterapia online jest skuteczna?
Dzięki wdrażaniu przez klinicystów nurtu poznawczo-behawioralnego interwencji terapeutycznych w formie online już od połowy lat 90-tych, możemy obecnie stwierdzić - powołując się na wyniki ich badań – że psychoterapia online, zwłaszcza w przypadku zaburzeń lękowych (napadów paniki, OCD, agorafobii, PTSD), zaburzeń odżywiania czy chorób afektywnych (głównie depresji), może przynosić podobne efekty do tej prowadzonej w sposób tradycyjny. Rozwój psychoterapii online pokazuje, że przynosi ona efekty również w pracy z parami. Nie ma obecnie dowodów na brak skuteczności psychoterapii online, a wręcz przeciwnie - nawet w przypadku najcięższych problemów psychologicznych może okazać się pomocna. Bardzo ważne jest zapewnienie komfortu pracy takiego jak spokojne, zamknięte pomieszczenie, odseparowane od innych członków rodziny. Warto też wybrać bezpieczną platformę internetową, wyposażoną w odpowiednie metody szyfrowania. Do psychoterapii online można skorzystać z takich platform jak: Skype, Zoom lub Google Meet.
Dla kogo psychoterapia online?
Terapia online może być doskonałym rozwiązaniem dla osób, które często wyjeżdżają, mają zmienne grafiki pracy czy zwyczajnie nie mogą poświęcać czasu na dojazdy na terapię stacjonarną, a także dla osób niepełnosprawnych, dla których dotarcie na terapię stacjonarną może się wiązać z dużym wysiłkiem. Również osoby z fobią społeczną często nie są w stanie podjąć wyzwania i dotrzeć do gabinetu terapeuty. Taki tryb życia czy rodzaj trudności nie sprzyja udziałowi w terapii, która - aby była efektywna - wymaga regularnych, cotygodniowych spotkań. Osoby mieszkające za granicą z kolei często mają potrzebę, aby terapeuta płynnie mówił w ich języku i rozumiał kontekst kulturowy. Również osoby mieszkające poza dużymi ośrodkami miejskimi, gdzie wciąż brakuje dobrze wyszkolonych terapeutów (co wynika z braku ustawy o zawodzie psychologa i psychoterapeuty), mają większe szanse na efektywną terapię u kompetentnego psychoterapeuty.
Oczywiście decyzja o podjęciu terapii online powinna być podejmowana przez psychoterapeutę i pacjenta w oparciu o doświadczenie i zgodę obu stron na taką formę współpracy, a także - co okazuje się bardzo istotne - ważny jest pozytywny stosunek terapeuty do pracy online.
- Qualitative Investigation into Therapists Experiences of Online Therapy. Implications for working clients. Yasuhiro Kotera Y., Kaluzeviciute G., Lloyd C, Marie - Edwards, A. Ozaki A. w: International Journal of Environmental Research and Public Health.
- Simpson S., Reid C.; Published 1 December 2014; Psychology; The Australian Journal of Rural Health
- Czabała J. Cz., (2006). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN