Przede wszystkim warto wiedzieć, że nie każdy psycholog jest psychoterapeutą i nie każdy psychoterapeuta jest psychologiem. Psycholog ukończył studia magisterskie o kierunku psychologia i może udzielać porad psychologicznych, badać za pomocą testów psychologicznych, opiniować, orzekać np. w psychologii pracy. Nie może jednak prowadzić psychoterapii.

Kiedy do psychoterapeuty?

Panuje powszechne przekonanie, iż aby skorzystać z psychoterapii, trzeba doświadczać trudności z obszaru „zaburzeń psychicznych”, np. depresji, zaburzeń odżywiania lub trudności z obszaru zaburzeń osobowości (np. borderline, osobowość narcystyczna, itp.). Warto jednak wiedzieć, że psychoterapia jest dla każdego i jeśli tylko jest coś, co sprawia nam trudność, to jest to warte przepracowania. Dzięki psychoterapii można także z uporać się z trudnościami adaptacyjnymi czy trudnościami w relacjach. Terapeuta pomoże nam dostrzec dysfunkcjonalne mechanizmy w myśleniu i zachowaniu, które wpuszczają nas często w „pułapki”, pomoże zaplanować zmianę i do niej dążyć. Raczej nie będzie udzielał rad. Chodzi bowiem o to, aby pacjent decydował o sobie sam, aby sam poznawał czego potrzebuje, co lubi, a czego nie, żeby uczył się samodzielnie „reagować” na własne potrzeby. Nie należy zapominać także o tym, że psychoterapia to proces i wymaga cierpliwości. Czas trwania procesu terapeutycznego uzależniony jest od problemów pacjenta, ale również od nurtu psychoterapeutycznego, w jakim on się odbywa (poznawczo-behawioralny, psychodynamiczny, gestalt, integracyjny, systemowy). Spotkania odbywają się zazwyczaj co tydzień, mają swoją strukturę i zasady.

Kto ma uprawnienia do prowadzenia psychoterapii?

Psychoterapeuta to osoba, która oprócz ukończenia studiów magisterskich (nie muszą to być studia psychologiczne, mogą być np. medyczne) odbyła szkolenie psychoterapeutyczne. W Polsce nie wypracowano jeszcze ustawy o zawodzie psychoterapeuty i właściwie każdy, kto zechce, może otworzyć gabinet i prowadzić psychoterapię. Dlatego też warto zwracać uwagę na kompetencje osoby, do której się zgłaszamy na psychoterapię.

W Polsce istnieją różne towarzystwa zrzeszające i certyfikujące profesjonalnych psychoterapeutów. Certyfikacja w psychoterapii potwierdza teoretyczne i praktyczne przygotowanie psychoterapeuty do prowadzenia psychoterapii. Aby zdobyć kompetencje do prowadzenia psychoterapii trzeba: • ukończyć co najmniej 4-letnie szkolenie psychoterapeutyczne, • odbyć staż kliniczny z pacjentami o różnej diagnozie, • odbyć własną psychoterapię (nie we wszystkich szkołach psychoterapii stanowi ona formalnie warunek konieczny, jednak psychoterapeuta poważnie traktujący swoją pracę na pewno ma za sobą terapię własną), • prowadzić psychoterapię pod stałą superwizją (czyli omawiać prowadzone przez siebie procesy z bardziej doświadczonym, certyfikowanym psychoterapeutą), • zdać egzamin certyfikacyjny sprawdzający wiedzę teoretyczną oraz praktyczne umiejętności związane z prowadzeniem psychoterapii.

Na stronie Ministerstwa Zdrowia można znaleźć rzetelne informacje o tym, jak rozpoznać kompetentnego psychoterapeutę:

Psychoterapię może prowadzić osoba, która spełnia wszystkie wymienione warunki:

  • ma tytuł zawodowy lekarza, magistra pielęgniarstwa lub magistra: psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, socjologii

  • *ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych stosowanych w leczeniu zaburzeń zdrowia, które*

    • było prowadzone metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, zwłaszcza metodą terapii psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej lub systemowej
    • było realizowane w wymiarze co najmniej 1200 godzin (albo przed 2007 rokiem w wymiarze określonym w programie szkolenia)
    • zakończyło się egzaminem przed komisją zewnętrzną wobec podmiotu kształcącego.
  • ma certyfikat psychoterapeuty lub pracuje pod nadzorem osoby z takim certyfikatem.

Podstawa prawna

  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. z 2019 r. poz. 1285 z późn. zm.)
  2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.)
  3. Art. 30 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu (Dz.U. z 2020 r. poz. 1493)”

Często psychoterapeuci, którzy jeszcze nie mają certyfikatu psychoterapeuty, też są już kompetentni. Warto jednak sprawdzić, czy rzeczywiście pozostają w regularnym szkoleniu w placówce szkolącej i czy korzystają z superwizji.

W renomowanych organizacjach psychoterapeuta jest zobowiązany do stałego rozwoju zawodowego. Dlatego lepiej jest korzystać z usług osób zrzeszonych w stowarzyszeniach psychoterapeutycznych, bo te dbają o stały rozwój swoich członków i „odnawianie certyfikatu” co 5 lat.

Podejmując decyzję o psychoterapii, warto dać sobie czas i przemyśleć wszystkie za i przeciw. To w końcu ogromny koszt nie tylko finansowy, ale emocjonalny i czasowy.