Jeszcze kilka lat temu jedynym celem terapii uzależnień była całkowita abstynencja. W rezultacie takiego sztywnego podejścia do leczenia m.in. alkoholizmu, poza system pomocy, pozostawały rzesze ludzi nieposiadających gotowości do zaprzestania picia. Od niedawna jesteśmy świadkami zmiany w leczeniu nadużywania substancji psychoaktywnych.
Co czuje czynny alkoholik, któremu proponuje się abstynencję do końca życia ? Ogromny lęk i chęć ucieczki. Często, mimo motywacji do pracy nad problemem, ten warunek, stawiany mu na samym wstępie działa paraliżująco, co sprawia, że rezygnuje bądź w ogóle nie podejmuje terapii.
Dla takich osób jest teraz alternatywa w postaci Programów Ograniczania Picia. W ich rezultacie dochodzi do ograniczenia spożycia – jako efektu trwałego lub przejściowego na drodze do abstynencji. W czasie trwania terapii pacjent doświadcza redukcji szkód wynikających z nadużywania. Poprawa dotyczy wielu obszarów – zdrowotnego, psychicznego i społecznego. Często pojawiające się korzyści stanowią bazę do dalszej pracy psychoterapeutycznej. W jej wyniku budują się nowe kompetencje, rozszerza się repertuar strategii radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi. Pacjent ucząc się samoobserwacji zyskuje większy wgląd w swój wewnętrzny świat, wzrasta jego rozumienie siebie i ludzi wokół niego. Poprawia się jego samoocena, odzyskuje poczucie wpływu na własne życie. W zależności od gotowości pacjenta, jego zasobów i zaawansowania choroby otwiera się możliwość całkowitej abstynencji.
Takie podejście umożliwia włączenie w system leczenia odwykowego wielu ludzi, pozostających dotychczas poza system pomocy, często samotnych, żyjących w ogromnym cierpieniu. Pozwala też działać terapeutom w sposób bardziej indywidualny, dostosowany do potrzeb konkretnego pacjenta, z wrażliwością na jego ograniczenia i możliwości.
Programy ograniczenia picia skierowane są do osób młodszych, z mniejszym nasileniem objawów uzależnienia, nieposiadających przeciwwskazań zdrowotnych do picia alkoholu, doświadczających mniejszych problemów związanych z nadużywaniem, lepiej funkcjonujących w społeczeństwie i nieakceptujących trwałej abstynencji jako celu terapii.
Oddziaływania terapeutyczne w tym podejściu mogą być podparte farmakoterapią. Ważne by pacjent mógł równolegle korzystać ze wsparcia lekarza psychiatry, który w zależności od stanu i potrzeb pacjenta wdroży odpowiednie leczenie. Takie kompleksowe podejście daje lepsze prognozy leczenia i przybliża pacjenta do osobistych celów.
Możliwość pracy terapeutycznej nastawionej na ograniczenie picia stanowi ogromny postęp w myśleniu o uzależnieniach. Jest włączająca, otwarta, bardziej nastawiona na indywidualne potrzeby pacjenta. Pozwala badać przyczyny choroby, przyglądać się im wraz z pacjentem. Dzięki temu pacjent i terapeuta mają szanse koncentrować się nie wyłącznie na objawie, ale na rozwiązaniach, które trwale wpłyną na poprawę jakości życia chorego.
