21 czerwca obchodzony jest dzień muzyki. Święto to powstało w 1981 roku z inicjatywy Marcela Landowskiego, francuskiego kompozytora. Pierwsze obchody odbyły się nad Sekwaną 21 czerwca 1982 roku. Zaproszono wtedy wszystkich Francuzów do cieszenia się muzyką w przestrzeni publicznej. Aktualnie na całym świecie organizowane są różnorodne wydarzenia muzyczne. Celem święta muzyki jest jej promocja poprzez zachęcanie muzyków do spontanicznego jej wyrażania w miejscach publicznych i na ulicach oraz organizowanie darmowych koncertów, zarówno amatorów, jak i profesjonalistów. W Polsce pierwszy raz święto muzyki obchodzono w 2000 roku w Warszawie, gdy na 19 scenach odbyło się ok. 50 otwartych dla publiczności występów.
Muzyka oprócz dostarczania rozrywki, czy przyjemności może mieć także terapeutyczną funkcję, przyjmując nazwę muzykoterapii. Muzyka w tym ujęciu może być traktowana jako narzędzie psychoterapii, które może przybierać różne formy poprzez zastosowane techniki czy formy stosowania. Ponadto różnorodne mogą być także założenia teoretyczne.
Już Konfucjusz w V w. p.n.e. zauważył, że muzyka determinuje myślenie i zachowania ludzi. Natomiast według Jamblichosa, ucznia Pitagorasa muzyka używana we właściwy sposób ma korzystny wpływ na zdrowie. Ponadto występuje także muzyczne oczyszczenie ,,katharsis”, które polega na wywołaniu słowem lub dźwiękiem wstrząsu emocjonalnego – wzbudzenia gwałtownych uczuć oraz ich wyładowania. Odreagowanie to prowadzi do wewnętrznego oczyszczenia, które było uważane za źródło przyjemności estetycznej.
Natomiast na przełomie XIX i XX w. pojawiła się estetyka psychologiczna, która badała istotę przeżycia muzycznego oraz stosunek odbiorcy do dzieła muzycznego.
Współczesne koncepcje muzykoterapii mają swoje źródło w psychoanalizie, psychoterapii behawioralnej oraz psychoterapii humanistycznej. W orientacji psychoanalitycznej muzyka jest środkiem wzmacniania przeżyć i pobudzania myślenia obrazowego. Dąży się w niej także do odreagowywania poprzez przeżycia wyobrażeniowe wywoływane pod wpływem muzyki, wprowadzając pacjenta w stan relaksacji, który ma funkcję katalizującą i intensyfikującą przeżycia. Natomiast z psychoterapią behawioralną związane są metody treningowe. Zaś psychologia humanistyczna pomaga rozszerzyć system wartości, także wartości doznaniowych takich jak percepcja sztuki.
Według Światowej Federacji Muzykoterapii definicja muzykoterapii brzmi następująco „jest wykorzystaniem muzyki i/lub jej elementów (dźwięk, rytm, melodia i harmonia) przez muzykoterapeutę i pacjenta/klienta lub grupę w procesie zaprojektowanym dla i/lub ułatwienia komunikacji, uczenia się, mobilizacji, ekspresji, koncentracji fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej i poznawczej w celu rozwoju wewnętrznego potencjału oraz rozwoju lub odbudowy funkcji jednostki tak, aby mogła ona osiągnąć lepszą integrację intra i interpersonalną, a w konsekwencji lepszą jakość życia”. Muzykoterapię od innych form terapii wyróżnia wykorzystywanie sztuki i środków artystycznych. Muzyka nie wymaga tłumaczenia i komentarzy, jest komunikatywna i działa bezpośrednio, co jest szczególnie przydatne w pracy z dziećmi, w której ciężko jest zastosować werbalne techniki psychoterapeutyczne.
Muzykoterapia jest obecna w pedagogice specjalnej, gdzie wykorzystuje się ja w celu redukcji niepożądanych zachowań, poprawy komunikacji z grupą, poprawy motoryki, doskonalenia auto orientacji, orientacji przestrzennej oraz słuchu, mowy, dotyku, kinestyki i wzroku, rozwijania wyobraźni, ekspresji twórczej, aktywności poznawczej, poprawy samooceny, zwiększenia autonomii, kształtowania tożsamości oraz postaw estetycznych. Zaś w przedszkolach muzykoterapia jest stosowana w celu uspokojenia, uczenia wrażliwości, rozwijania zainteresowań, odkrywania nowych umiejętności. Ponadto służy w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, zalęknionymi, zmagającymi się z trudnościami w nauce pisania i czytania. Praca dzieci z muzyką uwrażliwia je pod względem muzycznym, emocjonalnym, plastycznym i społecznym. Dziecko nabywa także swobodę wyrażania emocji oraz kształci swoje zdolności i zainteresowania. Ponadto muzykoterapia wycisza nadmierne emocje negatywne i pobudza pozytywne. Dla dzieci jest także uatrakcyjnieniem formy zajęć.
Muzykoterapia wpływa na psychikę człowieka w celu jej leczenia lub korygowania, oddziaływuje ,,ogólnoustrojowo” – na całość ustroju psychosomatycznego; oraz ,,fizjologiczne” - na fizjologiczne reagowanie człowieka na bodźce akustyczne lub muzyczne. Ponadto muzykoterapię stosuje się przy chorobach psychosomatycznych, przy długiej hospitalizacji, u chorych leczonych operacyjnie, zarówno przed i po operacjach oraz w trakcie zabiegów operacyjnych, gdy korzysta się ze znieczuleń miejscowych. Muzykoterapia jest przydatna także dla osób, które przebywają na salach intensywnej terapii, kobiet rodzących oraz chorych, na których czekają długotrwałe zabiegi.
Badania potwierdzają wpływ muzyki na układ wegetatywny człowieka, wpływa ona na: tętno, ciśnienie skurczowe, rozkurczowe, amplitudę pomiędzy skurczowym i rozkurczowym ciśnieniem krwi, liczbę oddechów, a także stosunek fazy wdechowej do wydechowej. Ponadto muzyka może łagodzić stres pooperacyjny oraz występujące dolegliwości bólowe, odwracając uwagę pacjenta od jego dolegliwości przez powiększenie zakresu doznań i przemyśleń. Muzykoterapia jest stosowana także w terapii kompleksowej bólu przewlekłego, gdzie dochodzi do pozytywnej modyfikacji korowej i świadomej interpretacji bólu. Relaksacja układu wegetatywnego, która poprawia ukrwienie tkanek, obniża napięcie mięśni szkieletowych. Muzykoterapia ma także pozytywne efekty dla bólu dolnego odcinka kręgosłupa oraz migren.
Muzyka także wpływa na terapeutę, który pozbywa się wypracowanych zawodowych odruchów obronnych i przygotowanych interpretacji. Pacjent i terapeuta porozumiewają się wspólnym językiem, językiem muzyki. Muzyka dla pacjenta jest czymś naturalnym. Już w okresie prenatalnym dziecko ma z nią kontakt, zaś pięciomiesięczne dzieci zauważają zmiany w słyszanych melodiach. Z racji tego, że muzyka kojarzy się ludziom z pozytywnymi emocjami, chętnie przystają na propozycję udziału w muzykoterapii.
Muzyka może także wzmacniać daną jednostkę poprzez rozwój potencjałów twórczych, wzbogacanie przeżyć. Muzyka wpływa na poziom funkcjonowania psychicznego, kształtując wrażliwość, umiejętności wyrażania emocji oraz odczuć.
Muzykoterapia aktywizuje i wyzwala procesy emocjonalne, pobudzając do emocjonalnej aktywności. Muzykoterapia jest stosowana w leczeniu nerwic, choroby afektywno-dwubiegunowej, schizofrenii, psychozy maniakalno-depresyjnej oraz w pracy z dziećmi autystycznymi, sparaliżowanymi, niesłyszącymi oraz niewidomymi. Ponadto muzykoterapię można stosować w przypadkach dziecięcego mutyzmu czy niepełnosprawności intelektualnej w stopniu głębokim.
Muzykoterapia nie powinna być prowadzona w przypadku ostrych stanów psychotycznych, padaczki mózgogennej i głębokich stanów depresyjnych. Trudności pojawiają się także przy wybraniu materiału, który ma służyć muzykoterapii. Ponadto niejednoznaczność języka muzyki może sprawiać trudności przy interpretacji utworu przez dwie różne osoby. Także jej oddziaływanie na każdego człowieka będzie inaczej przebiegało.
Muzykoterapia może mieć powszechne zastosowanie, służy do pracy z dziećmi, dorosłymi, osobami starszymi. Pomaga nie tylko wzmacniać zdrowie psychiczne, ale również fizyczne. Jest idealną formą terapii nie tylko dla chorych, ale jej wpływ jest także znaczący dla osób zdrowych.
Źródło:
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99to_Muzyki
Szwed, E. (2005). Zarys historii muzykoterapii. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Muzyczna, 1, 177-183.
Strzelecki, W. (2010). Terapeutyczne zastosowanie muzyki. Psychologia w naukach medycznych, 105-124.
Hugo, V. Muzykoterapia w przedszkolu.